Psikodinamik Terapi Nedir?
Psikodinamik terapiler, bireylerin iç dünyasında yaşanan çatışmalara, özellikle bilinçdışında olan dürtü, arzu, istek, ihtiyaç ve niyetlerini anlamaya ve kişinin bu yöndeki farkındalığını artırmaya odaklanır. çünkü psikodinamik yaklaşıma göre bireyin şimdiki yaşamındaki duygu, düşünce ve davranışların ve bedensel durumlarının bilinçdışına bastırılmış olan duygu, düşünce ve dürtülerden etkilendiği ve şimdiki yaşamını ve ilişkilerini şekillendirildiği düşünülür.
Psikodinamik yaklaşım temelleri, Sigmund Freud’un geliştirmiş olduğu klasik analitik dürtü kuramına dayanmaktadır.
Bu bağlamda psikodinamik terapiler, kişinin kendilik ve kişilik yapılanması, zihinselleştirme kapasitesi, duygu düzenleme kapasitesi, zihin yapılar, savunma mekanizmaları, dürtüleri, rüya ve anıları ve bilinçdışı materyaller üzerinde çalışılır.
Psikodinamik yaklaşımlar ağırlıklı olarak bireylerin zihin yapıları, savunma mekanizmaları, kendilik yapılanması, erken gelişim dönemlerinde yaşanan deneyimler, anılar, rüyalar, bakım veren ilk kişi ile kurulan ilişki ve etkileşim biçimleri, zihinselleştirme ve duygu düzenleme becerileri gibi psikodinamik birtakım ögelerinin anlaşılması ve bu bağlamda bir formülasyon yapılmasını gerektirir.
Kendilik psikolojisi, Masterson Yaklaşımı, Aktarım Odaklı Psikoterapi, Dinamik Destekleyici Terapi, Kısa Süreli Dinamik Terapi gibi yaklaşımlar, bireylerin psikolojik işlevleri, kendilik ve kişilik yapılanmaları ve kişilerarası ilişkilerinde yaşanan güçlükler, içsel çatışmalar, kaygı, depresyon, değersizlik, boşluk, umutsuzluk ve çaresizlik gibi duyguların düzenlemesi gibi konularda çalışır.
Aktarım ve Karşı Aktarım
Kişinin erken gelişim dönemlerinde kendisine bakım veren veya annelik yapan birey ve hayatındaki diğer önemli bireylerle (baba, kardeşler, anane-babaanne, dede vs.) kurduğu ilk ilişki biçimi ve yaşadığı deneyimler, yetişkin hayatında bireylerle kurduğu ilişkilere aktarılır. Bu bağlamda birey, ilk nesne ilişkilerini bilinçli bir farkındalık olmadan (bilinçdışı) yeni ilişkilerine yansıtır ve benzer duygu ve hisleri deneyimler. (Örneğin “ihmalkar anne-mahrum bırakılan değersiz çocuk” imgesi yansıtma ve yansıtmalı özdeşim mekanizmaları aktifleşmesi sonucunda terapi sürecinde “ihmalkar terapist-önemsiz, değersiz danışan” ilişkisi bağlamında tekrar tekrar deneyimlenme başlanır.
Terapide aynı ilişki örüntüsü terapistle kurulan ilişkiye de aktarılır. Terapi sürecinde ağırlıklı olarak danışan-terapist arasındaki bu aktarım ve karşı aktarım ilişkisi üzerinde çalışılmaktadır. olgunayseolgun@gmail.com
Psikodinamik Terapilerin Amacı
Psikodinamik terapilerde en birincil amaç farkındalık ve içgörü kazandırmaktır; bireylerin bilinçdışında yer alan bastırılmış duygu ve düşüncelerinin bilinçli farkındalık düzlemine getirilmesi, bu duygu ve düşüncelerin irdelenmesi ve yarattığı içsel çatışmanın (kaygı, depresyon, suçluluk duyguları vs.) azaltılmasıdır.
Bireyin erken gelişim dönemlerinde yaşamış olduğu kronik travmatik ilişki ve örüntü biçimlerinin terapistle kurulan ilişki (aktarım-karşı aktarım ilişkisini çalışmak suretiyle) bağlamında yeniden dönüştürülmesi, kişilerarası alanda yaşanan (yakınlaşma korkusu, terk edilme korkusu, eleştirilme korkusu, boğulma hisleri, ilişkide yaşanan utanç ve suçluluk duyguları, sınırlarını ve hakkını koruyabilme, savunabilme kapasitesi gibi) acı verici duygudurumlarının düzenlenebilmesi amaçlanır.
Yaşanan ilişkisel travmalar nedeniyle hasar gören kendilik kapasiteleri (bireyleşme, kendini savunma, gerçekçi hedef ve idealler oluşturma, üretme, öz saygı, öz yeterlilik ve öz yetkinlik hisleri gibi) onarılması, yakınlık ve bağ kurma kapasite ile bunun yanı sıra ayrışma ve bireyleşmenin de geliştirilmesine odaklanılır.
Psikodinamik Terapilerin Çalışma Alanları
Psikodinamik terapiler özellikle aşağıdaki konular üzerinde çalışılır:
- Kendilik Bozuklukları (Borderline ve Narsisistik Örgütlenme Düzlemindeki Kendilik Bozuklukları)
- Nevrotik Örgütlenme Düzlemindeki Bozukluklar (Obsesyon, kaygı, fobiler vb.)
- Kişilik bozuklukları düzleminde olmayan ancak özsaygı, öz yetkinlik, ilişkilerde yaşanan stres ve korku, değersizlik, boşluk, anlamsızlık hisleri, depresyon, yalnızlık, utanç gibi acı verici duygular nedeniyle hayatında, işinde ve ilişkilerinde sorun yaşayan kimseler psikodinamik terapilerden fayda görebilirler.
Psikodinamik Terapiler Kimler İçin Uygun Değildir?
- Acil Durumlar:
- Psikodinamik terapi, uzun vadeli bir süreçtir ve akut kriz durumlarında ilk tercih edilmeyebilir.
- Kısa Vadeli Çözümler:
- Hızlı sonuçlar bekleyen kişiler için psikodinamik terapi uygun olmayabilir.
- Motivasyon Eksikliği:
- Terapi sürecine aktif olarak katılmaya istekli olmayan kişiler için bu terapi zorlayıcı olabilir.
Psikodinamik Terapiye Başlamadan Önce Ne Yapmam Gerekir?
Psikolojik danışmanlık sürecine başlamadan önce bireylerin mutlaka psikiyatri muayenesinden geçmeleri gerekmektedir.