Ebeveynler, küçük çocuklarının gelişmesine yardımcı olacak dengeyi nasıl bulabilirler?
Belirli bir ebeveynlik tarzını tanımlamak için “iyi” teriminin kullanıldığını duymuş olabilirsiniz; fakat bu aslında ne anlama geliyor? Görünüşe göre her zamankinden daha fazla ebeveynlik etiketi var; kafa karıştırıcı olabilirler ve ebeveynler ile bakıcılar arasında bölünmeye neden olabilirler.
Ebeveynlik Stillerini Nasıl Tanımlarız?
50 yılı aşkın bir süre önce, klinik ve gelişimsel psikolog Diana Baumrind’in araştırması üç farklı ebeveynlik stilinin anlaşılmasını sağladı; daha sonra araştırmacılar Maccoby ve Martin dördüncüyü ekledi (Muraco ve diğerleri, tarih yok). Bu dört yaklaşım iki alanda düşükten yükseğe doğru bir ölçekte yer alıyor: talepkarlık ve destek. İşte dört stilin açıklamaları:
Otoriter: Bu yaklaşım, yüksek düzeyde talep ancak düşük düzeyde destek ile karakterize edilen, itaate odaklanan katı bir yaklaşımdır (Muraco ve diğerleri, tarihsiz). Otoriter ebeveynlik, cezalandırıcı olduğu ve çocuğun özerkliği ve rızasına uymadığı için eleştiriliyor.
İzin Veren: Bakıcılar düşük düzeyde talep ancak yüksek düzeyde destek getirdiğinde, bu izin verici bir yaklaşım olarak kabul edilir. Bazen “hoşgörülü” ebeveynlik olarak adlandırılan bu tarz, sınırlamalardan ve çatışmalardan kaçınır ve çoğu zaman çocuğun gelecekteki mutluluğunu veya öz düzenleme becerilerini geliştirmede başarısız olduğu için eleştirilir (Muraco ve diğerleri, tarihsiz).
Demokratik: Bazen “şefkatli öğretmen” yaklaşımı olarak adlandırılan bu tarz, yüksek talebi yüksek destekle dengeler (Muraco ve diğerleri, tarihsiz). Bu kararlı ve nazik tarz genellikle çocuklar için ideal kabul edilir ve mutlu, uyumlu yetişkinlere yol açar.
İhmalkar: Bu dördüncü tarz, düşük destek ve düşük talep veya beklentiden biridir; talepkarlık ve destek değerlendirme tablosunun her iki tarafında da pek çok ebeveynlik görevini yerine getirmeyen bakıcılara genel olarak hitap ettiği için bazen ihmalkar ebeveynlik olarak anılır (Muraco et al. al, n.d.).
Bu dört şemsiye terimin altında, “kaplan anneliği”nden (tipik olarak otoriter), “pozitif ebeveynliğe” (tipik olarak demokratik), “kar temizleme aracı ebeveynliğine” (tipik olarak hoşgörülü) kadar çok sayıda farklı stil ve etiket bulunmaktadır. Günümüzün sürekli ebeveynlik rehberliği, etiketler ve yeterince çalışıp çalışmadığınızı merak etme nedenlerinin bombardımanı altında, kendimizi temellere oturtmak faydalı olabilir.
İyi Ebeveynlik Nasıl Olmalı?
İyi ebeveynlik, “müsamahakâr” etiketi kapsamına girebilecek gibi görünen bir yaklaşımdır; çünkü eğer nazik davranırsanız, herhangi bir talepte bulunmazsınız, değil mi? Tam olarak değil. Nazik ebeveynlik, yetkili ebeveynlik etiketinin kapsamına girer. Sert ya da cezalandırıcı değil, hoşgörülü düşünün; katı ya da talepkar değil gibi anlayışlı düşünün. Duygusal olarak güvenli ve duyarlı olarak nazik düşünün.
Yeni yürümeye başlayan çocuğun bezini değiştirme zamanının geldiği konusunda nazik bir şekilde ısrar etmeyi düşünün. Nazik bir ebeveynlik yaklaşımı, çocuğun sıkıntılarıyla empati kurarken ve rızasını beklerken diğer faaliyetlerle uğraşmasını (yani sınırları aşmasını) engellemeyi içerebilir.
Hiçbir çocuk, istediğini yapamamaktan veya elde edememekten hoşlanmaz. Bakım veren kişi için bir çocuğun üzüntüsüne katlanmak zorlayıcı olsa da, empatiyle ve çocuğun hayal kırıklığını tolere etme konusundaki gelişimsel kapasitesinin anlaşılmasıyla tüm sınırlar aşılabilir. Bu yaklaşım müsamahakar değildir ancak kritik bir destek unsuru olmadan talepkar bir yaklaşımdan kesinlikle daha yumuşaktır.
Asıl önemli olan nedir?
Çocukların sağlıklı bir şekilde gelişebilmeleri ebeveynleri, bakıcıları ve hayatlarındaki diğer önemli kişilerle olan ilişkilerine bağlıdır (Williams et, 2019). Ayrıca güvenli, istikrarlı ve besleyici ilişkiler sağlamak için bu yetişkinlere bağımlıdırlar.
Genel olarak, yüksek, makul ve tutarlı beklentileri nazik, duyarlı ve daha yumuşak, anlayışlı bir şekilde yönlendirerek (zorlama yerine) akıl yürütmeyle birleştiren demokratik bir yaklaşımla yetiştirilen çocuklar, daha fazla yeterlilik ve özgüven geliştirme eğilimindedir (Muraco ve diğerleri, t.y.) . Tutarlı bir yetişkinin nazik ebeveynliği, olumlu, istikrarlı bir bağlanma ilişkisini vurgular; bu ilişki, bakım veren kişinin çocuğa nazik ve özenle davrandığı bir ilişkidir.
References
Muraco, J.A., Ruiz, W., Laff, R., Thompson, R., and Lang, D. (n.d.). Parenting and Family Diversity Issues: Baumrind’s Parenting Styles. Iowa State University Digital Press. https://iastate.pressbooks.pub/parentingfamilydiversity/chapter/chapter-1-2/
Williams, R.C., Biscaro, A., Clinton, J. (2019). Relationships matter: How clinicians can support positive parenting in the early years. Paediatrics & Child Health, 24 (5), 340–347.